Wprowadzając do tematu, prelegentka sięgnęła do genezy języka jidysz. Był on językiem potocznym Żydów Aszkenazyjskich, narodził się na terenach centralnej Europy w X wieku i posiada cechy języków niemieckiego, hebrajskiego oraz słowiańskich. Przed II wojną światową posługiwało się nim ponad 11 milionów osób.

 – Wraz z ludźmi, którzy zginęli w obozach, ginął język i kultura. W tej chwili jidysz jest językiem wymierającym – mówiła Izabella van den Akker-Urbańska.

 

W dwudziestoleciu międzywojennym nastąpił dynamiczny rozkwit kultury i sztuki oraz literatury pisanej w jidysz. Wśród osób znanych i cenionych tworzących w tym języku był Józef Opatoszu, który urodził się w 1886 roku w Stupskim Lesie koło Mławy. Jego ojciec zawodowo zajmował się handlem drewnem. Józef początkowo uczył się w Mławie. Ukończył szkołę żydowską dla chłopców przy ul. Warszawskiej, następnie szkołę handlową w Warszawie. W 1905 roku wyemigrował do Francji. Przed debiutem pisarskim imał się różnych zajęć. Był sprzedawcą gazet, pracownikiem fabryki obuwia, nauczycielem hebrajskiego. W 1910 roku zadebiutował opowiadaniem „Dzień”, a dwa lata później ukazała się jego pierwsza powieść – „Romans Koniokrada”. Najważniejszą pozycją w dorobku pisarskim Opatoszu jest trylogia z dziejów Żydów w Polsce, która powstała w latach 1919 – 1926. Najbardziej znaną książką autora jest jedna z części tej trylogii - „W lasach polskich”.

 

Podczas wtorkowego spotkania zebrani z zainteresowaniem słuchali fragmentów książek Opatoszu. Izabella van den Akker-Urbańska przybliżyła postać autora, wyświetlając także wywiad, jakiego na temat dziadka i jego twórczości udzielił wnuk Opatoszu – Dan. Prelekcję zakończyło odczytanie poruszającego wiersza Antoniego Słonimskiego „Elegia miasteczek żydowskich”.

 

W trakcie spotkania wyświetlono także relację z wernisażu prac Joanny Rodowicz, malarki zafascynowanej kulturą żydowską, który odbył się w 2014 roku w Warszawie. Spotkanie ze sztuką zarówno wówczas, jak i we wtorek 8 listopada, uświetniła obecność członków mławskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej Ludności Cywilnej. Jej członkowie, jak zawsze, z pieczołowitością i dbałością o szczegóły odtworzyli Żydów mławskich, którzy stanowili ponad 40 procent ludności przedwojennej Mławy.

 

W trakcie spotkania zebrani mogli obejrzeć ekspozycję prac i zdjęć związanych z synagogą w Radzanowie, obejrzeć książki ze zborów Izabelli van den Akker-Urbańskiej oraz prace Joanny Rodowicz. Na koniec Jarosław Trześniewski-Kwiecień zdradził, że marzy o stworzeniu w Mławie festiwalu literackiego "Opatoszowiada".

 

Spotkanie w bibliotece, tradycyjnie doskonale przygotowane przez pracowników i dyrekcję placówki, zakończyło się słodkim poczęstunkiem.